۱۹ مزيت و عيب حذف صفرهاى پول ملى
سازمان حمايت در گزارشى با بررسى اثرات
حذف صفرهاى پول ملى بر تورم، از ۱۳ مزيت و ۶ عيب اين طرح خبر داده و اعلام كرده
است: حذف صفرهاى پول ملى بدون بسترسازى اقتصادى، تورم را مهار نمى كند.
در گزارش دفتربررسى هاى اقتصادى سازمان حمايت از تاثيرات حذف صفرهاى پول ملى بر
تورم، آمده است: دستيابى به رفاه و نرخ رشد اقتصادى بالا همواره دغدغه ملت ها و
دولت ها بوده است. بنابراين
هر كشورى بنا به مزيت ها و منابعى كه داشته مسيرى را براى دستيابى به اهداف متعالى
اقتصاد انتخاب نموده است. كه يكى از اينها اجراى سياست هاى پولى مى باشد.بر طبق
نظريه مقدارى، يك تناسب اساسى بين مقدار پول در جريان و سطح عمومى قيمتها وجود
دارد. به اين صورت كه افزايش در مقدار پول در دسترس مردم يك كشور، باعث مى گردد كه
مردم آن كشور، بيشتر خرج كنند و خرج بيشتر پول نيز باعث مى گردد كه درآمد سالانه
كشور بالا رود. اما از آنجا كه توليد ملى حقيقى ثابت است، لذا افزايش حجم پول در
جامعه فقط بر سطح قيمت اثر گذاشته و موجب افزايش آن مى شود. به نوعى با ثبات حجم
توليد، كاهش قيمت ها پيش بينى مى شود ولى در بلندمدت براى عدم پاسخگويى به تقاضا و
افزايش سرعت گردش پول به ناچار افزايش قيمت را خواهيم داشت كه دولت ها براى ايجاد
توازن در معادله مذكور بايستى بر حجم پول ها بيفزايند كه نتيجه آن افزايش مجدد
تورم است. بنابراين مى توان گفت در بلند مدت حذف صفرها نتيجه اى جز افزايش تورم
نخواهد داشت.دفتر بررسى هاى اقتصادى سازمان حمايت پيشنهاد داده است اصلاحات و
زيرساخت هاى اقتصادى لازم قبل از اجراى طرح حذف صفر صورت گرفته باشد زيرا چنان كه
بيان شد كشورهاى موفق عموما كشورهايى بودند كه قبل از اقدام به حذف صفر، اصلاحات
اقتصادى لازم را انجام داده بودند و در آخرين مرحله براى افزايش اعتماد و باور
پذيرى مردم، صفرها را از پول ملى حذف كردند.
۱۳ مزيت حذف صفرها از پول ملى
۱- كاهش تورم
آنچه مسلم است حذف صفر از پول ملى تاثيرات چندانى بر تورم
ندارد. مگر اينكه اصلاحات اقتصادى قبل از حذف صفر صورت گرفته باشد. اما در كوتاه
مدت اختلاف نظرهايى بين صاحبنظران وجود دارد ولى آنچه به قطع مى توان
گفت اين است كه تاثيرات كوتاه مدت بر روى تورم و نقدينگى بيش از همه به نحوى اجراى
طرح باز مى گردد.
۲- نقل و انتقال آسانتر پول و كاستن از
مخاطرات آن در حجم كلان
سيستم هاى اقتصادى بايد طورى باشد كه مردم احساس راحتى و آسايش
بيشترى در معاملات روزمره داشته باشند تا فعاليت هاى اقتصادى به سهولت
بيشترى انجام شود به طورى كه امروزه براى انجام معاملات نياز به حجم زيادى از اسكناس هاست.
۳ صرفه جويى
در هزينه هاى
چاپ اسكناس
طبق آمار ارائه شده در سال ۱۳۸۴ بيش از ۸ ميليارد برگ اسكناس
در كشور ما در جريان است كه با توجه به جمعيت سرانه اسكناس در ايران ۱۱۴ برگ است.
اين آمار در كشورهاى پيشرفته ۱۲ تا ۱۴ برگ مى باشد. بنابراين سرانه
اسكناس در ايران نزديك به ۱۰ برابر كشورهاى پيشرفته است كه اين امر باعث مى شود
پول بعضى از خواص خود (قابل حمل بودن) را از دست بدهد. بنابراين با توجه به هزينه هاى
بسيارى بالايى كه در چاپ اسكناس و اقتصاد تحميل مى كند عده اى
معتقدند با حذف صفر و ارزشمند شدن پول ملى و هزينه هاى چاپ اسكناس به
ميزان زيادى صرفه جويى
خواهد شد.
۴- صرفه جويى در وقت نيروهاى
انسانى و هزينه هاى
معاملاتى در مسايل مالى كشور
در حال حاضر بخش هاى حسابدارى و مالى تمام موسسات براى انجام امور مالى با صفرهاى
زيادى در پول سرو كار دارند كه با كاهش تعداد صفرها، هم در وقت و هم در هزينه ها
صرفه جويى
مى شود.
۵- اثرات مثبت روانى در جامعه (افزايش
اعتماد مردم)
وقتى صفرها از پول حذف مى شود مردم از لحاظ روانى احساس مى كنند
كه پول كمترى را در معاملات روزمره هزينه مى كنند.
۶- مانع نفوذ ارزهاى خارجى
با افزايش ارزش پول ملى اعتماد مردم به پول داخلى بيشتر مى شود
و كمتر از پول هاى
خارجى دلار و يورو استفاده مى كنند.
۷- تقويت پول ملى و افزايش ارزش اسمى آن
حذف صفر باعث افزايش جايگاه پول ملى در حوزه بين المللى
خواهد شد. به طور مثال در اين حالت يك دلار آمريكابه جاى ده هزار ريال، ده ريال
معامله مى شود.
اين در واقع همان ارزش اسمى پولى ملى است.
۸- كاهش تورم موجب جلب اعتماد سرمايه گذاران
خارجى و حذف بيشتر سرمايه هاى خارجى خواهد شد، جذب سرمايه گذارى خارجى بيشتر
موجب تسهيل روند رشد اقتصادى كشورها خواهد شد.
۹ سادگى در
مبادلات و نگهدارى ساده تر حساب ها ارقام، ترازنامه ها
مبادلات كنونى در دستگاه هاى دولتى و غير دولتى
با صفرهاى زياد سر و كار دارد، صفرهايى كه عملا حتى تلفظ هم نمى شوند
اما در ترازنامه درجشان ضرورى است.
۱۰ اشغال فضاى
كمتر آمار و اطلاعات مالى در حافظه و هارد رايانه
۱۱- كاهش نياز به استفاده از چك هاى
بانكى به شكل بى رويه
و غيرمنطقى
۱۳- كاهش تسهيلات فعاليت دستگاه هاى
خودپرداز
۶ عيب حذف صفرهاى پول ملى
۱-هزينه سنگين جايگزينى اسكناس هاى
جديد
يكى از مهمترين دلايلى كه از سوى مخالفان طرح تغيير واحد پول
كشور مطرح مى شود.
افزايش در هزينه هاى
سنگين در نتيجه جايگزين اسكناس هاى جديد با قبلى است.
۲- افزايش سطح عمومى قيمت ها
كارشناسان بانك مى گويند: در اين شرايط عده اى تلاش خواهند كرد
تا در طول اين فرآيند، قيمت كالاى خود را افزايش داده و به اين ترتيب برمبناى پول جديد
كالاهاى خود را با قيمت بالاترى ارزش گذارى كنند. عدم امكان نظارت بر بازارها در چنين شرايطى با
توجه به پيچيدگى اجراى اين تصميم، باعث افزايش سطح عمومى قيمت ها
مى شود.
۳- ناسازگارى دفاتر و صورت هاى
مالى و پايگاه هاى
اطلاعاتى جديد و قديم و تحميل هزينه به فعالان اقتصاد با حذف صفر، در دفاتر و
پايگاه هاى
اطلاعاتى و صورت هاى
مالى يك بى نظمى
بين اطلاعات قبلى و جديد رخ مى دهد كه اين امر موجب اتلاف وقت مى شود از جمله اينكه
مقايسه صورت هاى
مالى و حساب هاى
اقتصادى را مشكل مى سازد.
۴- عدم پذيرش افراد مسن
برخى كارشناسان معتقدند افراد مسن تا سال ها از قبول واحد پول
جديد سرباز مى زنند.
۵- احتمال كاهش درآمدهاى صادراتى. يكى از
معايب اين طرح كاهش درآمدهاى صادراتى به دليل افزايش پول ملى است.
۶- خنثى بودن اجراى اين طرح
بسيارى از كارشناسان معتقدند حذف صفر در متغيرهاى واقعى كاملا
بى تاثير
است. آنها بيان مى كنند
پول تنها ضريب تبديل كالا به واحد پول است و اثرى روى سرمايه گذارى، اشتغال و تورم
ندارد. در حالى كه مهمترين هدف از حذف صفر و تغيير واحد پولى مهار تورم است. پيشنهاد مى شود قبل از اجراى
سياست صفرزدايى در كشور كه مى تواند به نتايج مثبت و خوبى منجر شود، بايد اقدامات ذيل را
انجام داد كه برخى از آنها پيش شرط بسيارى از فعاليت هاى اصلاحى به شرح ذيل است:
۱)ايجاد فضاى رقابتى و عميق كردن بازارها
۲) محدود كردن قدرت قيمت گذارى
عوامل اقتصادى
۳) انضباط و شفافيت در بودجه دولت و رفتار
مالى دولت
۴) اصلاح نظام مالياتى و كاهش وابستگى
اقتصاد كشور و بودجه دولت به درآمد نفت
۵) محدود كردن فعاليت هاى نامولد و تثبيت
نسبت مبادلات مرتبط و نامرتبط با توليد ناخالص داخلى
۶) ايجاد نظام مديريت اصلاح قيمت و نظارت
بر تغييرات قيمت
۷) نظارت بر اعطاى اعتبار و بازدريافت وام هاى
معوقه
۸) انضباط پولى