آبراهام مازلو که عمدتاً به دلیل نظریه‌اش تحت عنوان «سلسه مراتب نیازها» مشهور است، یکی از نخستین افراد مرتبط با رویکرد انسان‌گرایی – در برابر وظیفه‌گرایی – در قبال مدیریت بود. با عنایت به این که امروزه افراد به عنوان یک منبع ارزشمند در شرکت‌ها به شمار می‌روند، مدل مازلو همچنان به عنوان یک مفهوم ارزشمند مدیریتی باقی مانده است.
بیوگرافی
1908. تولد.
1934. دریافت مدرک دکترا از ویسکونزین.
1935. بازگشت به نیویورک برای کار در دانشگاه کلمبیا.
1951 – 1937. حضور در هیأت علمی کالج بروکلین.
1943. «سلسله مراتب نیازها» برای نخستین بار در مقاله منتشر شده در نشریه ارزیابی روان‌شناسی آمریکا معرفی شد.
1951. انتصاب به عنوان رییس دپارتمان روان‌شناسی دانشگاه براندیس.
1954. انتشار کتاب انگیزه و شخصیت.
زندگی و دوران کاری
آبراهام مازلو یک روان‌شناس و متخصص علوم رفتاری است. او در بروکلین واقع در نیویورک متولد شد. پدر و مادر او، مهاجرانی کم سواد بودند که از روسیه به آمریکا آمده بودند. او بخشی از دوران شغلی خود را در صنعت گذراند و سپس در حوزه‌های دانشگاهی مشغول کار شد. او توجه بسیار زیادی به افراد موفق داشت در حالی که بسیاری از روان‌شناسان آن دوران، علاقه زیادی داشتند درباره کسانی مطالعه و تحقیق کنند که دارای مشکلات روان‌شناسی هستند. نظریه «سلسله مراتب نیازها» که همه شهرت مازلو به دلیل آن است، نخستین مرتبه در سال 1943 در نشریه روان‌شناسی آمریکا مطرح شد و بعدها در کتاب انگیزه و شخصیت او توسعه یافت که نخستین چاپ آن در سال 1954 رخ داد. مفاهیم او عمدتاً برگرفته از توضیحاتی عمومی درباره رفتار انسان بودند اما آنها به سرعت تبدیل به یک حوزه مهم در نظریه انگیزه محیط کار تبدیل شدند. آنها حتی امروزه نیز توسط مدیران به کار گرفته می‌شوند تا بتوانند انگیزه کارکنان خود را درک کنند، پیش‌بینی کنند و بر آنها تأثیر بگذارند.
تفکرکلیدی
مازلو نیازهای انسانی را به چند دسته طبقه‌بندی کرد و آنها را در قالب یک سلسله مراتب درآورد که از کمترین تا بالاترین را دربرمی‌گرفتند. وقتی همه نیازها رفع شوند، دیگر انگیزه‌ای باقی نمی‌ماند و در واقع انگیزه جدید دوباره با مجموعه‌ای جدید از نیازهای رفع نشده ایجاد می‌شود. این نیازها که توسط مازلو مشخص شده‌اند، عبارتند از: نیازهای فیزیکی و فیزیولوژیکی، نیازهای ایمنی یا امنیت، نیازهای اجتماعی، نیازهای عزت و احترام و نیازهای خودشکوفایی. این نیازها در قالب یک سلسه مراتب نشان داده شده‌اند. امروزه این سلسله مراتب در قالب یک هرم نشان داده می‌شود هر چند که مازلو خودش این نیازها را در قالب هرم ارایه نکرده است.
می‌توان نیازهای ذکر شده را به این صورت تعریف کرد:
- نیازهای فیزیکی و فیزیولوژیکی. این نیازها اساسی‌ترین نیازهای انسان هستند مانند غذا، آب، مسکن، گرما و خواب.
- نیازهای ایمنی و امنیت: در گذشته، این نیازها به صورت عدم خطر جسمی بودند. در دوران مدرن، آنها اصلاح شده‌اند و بر اساس شرایط اجتماعی و مالی تعریف می‌شوند. رفع نیازهای صرفاً فیزیکی و جسمانی، جای خود را به موضوعاتی همچون امنیت شغلی یا دستمزد کافی برای امرار معاش داده است.
- نیازهای اجتماعی. اکثر انسانها باید خود را متعلق به دیگران بدانند و در عین حال توسط دیگران پذیرفته شوند. آنها موجوداتی ذاتاً اجتماعی هستند و بنابراین به دنبال عضویت در گروه‌های اجتماعی همچون گروه‌های کاری می‌باشند.
- نیازهای عزت و احترام. اکثر انسانها نیازمند عزت و احترام هم از جانب خودشان و هم از جانب دیگران هستند. این نیاز از طریق قدرت، موقعیت اجتماعی و اعتماد به نفس ارضا می‌گردد.
- نیازهای خودشکوفایی. پیچیده‌ترین نوع نیاز انسانها، تمایل برای به حداکثر رساندن مهارت‌ها و استعدادهایشان است. این امر دربرگیرنده توکل، آزادی فردی و پیشرفت فردی است.
- شرایط مختلفی وجود دارند. مازلو می‌گوید برای رفع نیازها به پیش‌شرط‌های خاصی نیاز است مانند
- آزادی بیان،
- آزادی ابراز عقاید،
- آزادی دفاع از خود،
- عدالت،
- انصاف، و
- صداقت.
بسیاری بر این باورند که این سلسله مراتب ثابت است اما مازلو خودش این موضوع را رد می‌کند و معتقد است که همیشه و در همه شرایط این گونه نیست و همواره احتمال تغییر وجود دارد.
هدف مازلو این بوده که شرایط انسانی را تشریح نماید اما بدون شک دیدگاه‌های او در حوزه کسب و کار نیز قابل استفاده هستند. اگر مثلاً مدیری بتواند سطح سلسله مراتب نیازهای کارکنان خود را درک کند، آنگاه بهتر می‌تواند در او ایجاد انگیزه نماید تا به مناسب‌ترین شکل ممکن وظایفش را انجام دهد.
آثار کلیدی مازلو
کتب:
«انگیزه و شخصیت» 1970.
«یافته‌های بعدی طبیعت انسانی»، 1971.
«روان‌شناسی انسان‌گرایانه: مصاحبه با مازلو»، ویلارد فریک، 1971
«مازلو: یک پرتره فکری»، ریچارد لاوری، 1973
«حق انسان بودن: بیوگرافی آبراهام مازلو»، ادوارد هافمن، 1989.